مرضیه حاجی پور ساردویی دکترای مدیریت رسانه وی در روزنامه رسالت نوشت: اخلاق به خودی خود چیست؟ ارسطو پیشنهاد می کند که اخلاق مطالعه روابط انسانی در کامل ترین شکل آن است. او اخلاق را علم رفتار با عزت می خواند و مدعی است که اخلاق مبنای ایجاد الگوی بهینه روابط انسانی عادلانه است. اخلاق اساس شعور اخلاقی یک جامعه است. اخلاق اصول کلی لازم برای درک متقابل و روابط هماهنگ است.
اصول اخلاقی از زمان فیلسوفان یونان باستان بارها توسعه و بازاندیشی شده است. امروزه با وجود اینکه مردم در دنیای واقعی هنوز اخلاق را نیاموخته اند و تمامی اصول اخلاقی را زیر پا می گذارند تا به موقعیتی نادرست و غیرقابل دفاع دست یابند، اما افراد وارد دنیای دیجیتال می شوند و بیشتر روابط خود را به صورت آنلاین از طریق چت، پیام رسان، رسانه های اجتماعی و شبکه های اجتماعی انجام می دهند. بسیاری از وسایل ارتباط آنلاین دیگر در این دنیای دیجیتال ما یکدیگر را نمی بینیم اما داده های خود را به اشتراک می گذاریم. ما با هم صحبت نمی کنیم، اما نظرات خود را آزادانه بیان می کنیم. بنابراین چگونه باید این اخلاق غیر نهادینه شده در دنیای واقعی برای چنین دنیای آنلاین جهانی شده ایجاد شود؟
هرج و مرج دیجیتال بدون اخلاق
شیوع ویروس کرونا و اعمال قرنطینه روشن کرده است که ما به طور غیرقابل برگشتی وارد دنیای دیجیتال شده ایم. همانطور که فناوری‌های دیجیتال عمیق‌تر در زندگی ما گنجانده می‌شوند، نیاز به اخلاق جدید اشتراک‌گذاری ضروری‌تر می‌شود. بدون اصول مشترک، ما در خطر تقویت تعصبات و تعصباتی هستیم که زندگی واقعی را حتی خطرناک تر می کند.
اخلاق رسانه های دیجیتال با مسائل اخلاقی مختلف، شیوه ها و هنجارهای رسانه های دیجیتال سروکار دارد. رسانه‌های خبری دیجیتال شامل روزنامه‌نگاری آنلاین، وبلاگ‌نویسی، عکاسی دیجیتال، روزنامه‌نگاری شهروندی و رسانه‌های اجتماعی است و شامل سؤالاتی در مورد چگونگی استفاده روزنامه‌نگاران حرفه‌ای از این «رسانه جدید» برای تحقیق و انتشار داستان‌ها و نحوه استفاده از متن یا تصاویر ارائه‌شده توسط شهروندان است.
انقلابی در اخلاق
انقلاب رسانه ای ماهیت روزنامه نگاری و اخلاق آن را به طور اساسی و غیرقابل برگشت تغییر خواهد داد. ابزار انتشار اکنون در دست شهروندان است و اینترنت اشکال جدیدی از روزنامه نگاری را به وجود می آورد که تعاملی و فوری هستند.
بوم‌شناسی رسانه‌ای ما چشم‌انداز آشفته‌ای است که با سرعتی سرسام‌آور در حال تکامل است. روزنامه نگاران حرفه ای زمینه روزنامه نگاری را با توییترها، وبلاگ نویسان، شهروندان روزنامه نگار و کاربران رسانه های اجتماعی به اشتراک می گذارند.
در بحبوحه هر انقلابی، در حالی که روش های قدیمی در معرض تهدید هستند، امکانات جدیدی پدیدار می شوند. امروز نیز از این قاعده مستثنی نیست. با مهاجرت مخاطبان به فضای آنلاین، یک سوال اساسی مطرح می شود: اخلاق رسانه ای موجود چقدر برای رسانه های خبری فوری، تعاملی و «همیشه روشن» امروز و فردا – از جمله روزنامه نگاری آماتور و حرفه ای – مناسب است؟
ما به سمت رسانه های خبری ترکیبی – روزنامه نگاری شهروندی و روزنامه نگاری حرفه ای حرکت می کنیم. این رسانه‌های خبری ترکیبی جدید به اخلاق رسانه‌ای ترکیبی جدید نیاز دارند – دستورالعمل‌هایی که هم برای آماتورها و هم برای حرفه‌ای‌ها قابل اجرا است. چه آنها وبلاگ می نویسند و توییت می کنند یا برای روزنامه ها می نویسند. اخلاق رسانه ای برای رسانه های امروزی نیاز به بازاندیشی و ابداع مجدد دارد.
دنیای دیجیتال؛ افزایش یا تخریب ارزش ها؟
چه چیزی از رویاهای یک جامعه به اشتراک گذاری شبکه ای باقی می ماند که می خواهد جهان را از طریق نوآوری به مکانی بهتر تبدیل کند؟ پس از دهه‌ها امید در فضای مجازی، بدبینی نسبت به وب بر گفتمان عمومی حاکم است. مکانیسم‌های دفاعی در دنیای واقعی شکست می‌خورند، جامعه به اتاق‌های پژواک تبدیل می‌شود، و فناوری از شکست اعتماد رنج می‌برد. عواقب منفی پلتفرم جهانی را نمی توان پنهان کرد. ترس ها و دلهره ها در مورد آینده ای فراانسانی که می خواهد انسان ها را به طور کلی تحت سلطه خود درآورد، گسترش می یابد و ما را به مرحله فئودالیسم 2.0 تقلیل می دهد.
ولتاژ در دو سطح
این تغییر پایه های اخلاق رسانه ای را زیر سوال می برد. این چالش عمیق تر از بحث در مورد یک یا چند اصل است. انقلاب رسانه ای ما را ملزم می کند تا در مفروضات خود تجدید نظر کنیم. اخلاق برای حرفه ای که باید اخبار و تحلیل فوری ارائه کند، که در آن همه مودم دارند و ناشر هستند، چه معنایی می تواند داشته باشد؟
انقلاب رسانه ای یک تنش اخلاقی در دو سطح ایجاد کرد:
در سطح اول، تنش بین روزنامه نگاری سنتی و روزنامه نگاری آنلاین وجود دارد. فرهنگ روزنامه‌نگاری سنتی، با ارزش‌های دقت، تأیید پیش از انتشار، تعادل، بی‌طرفی و کنترل دسترسی، در تضاد با فرهنگ روزنامه‌نگاری آنلاین است که بر فوریت، شفافیت، سوگیری، روزنامه‌نگاری غیرحرفه‌ای و پس از انتشار تأکید دارد. تصحیح
در سطح دوم، تنش بین روزنامه نگاری بومی و جهانی وجود دارد. اگر روزنامه نگاری اثری جهانی دارد، وظایف جهانی آن چیست؟ آیا اخلاق رسانه ای باید اهداف و هنجارهای خود را برای هدایت روزنامه نگاری که اکنون از نفوذ و نفوذ جهانی برخوردار است تنظیم کند؟
چالش اخلاق رسانه‌ای امروزی را می‌توان با این سوال خلاصه کرد: اخلاق در دنیای چند رسانه‌ای و روزنامه‌نگاری جهانی چیست؟ اخلاق رسانه ای باید بیش از اشاره به این تنش ها انجام دهد. در تئوری، باید بین ارزش ها تضاد ایجاد کند. باید تصمیم بگیرد که کدام اصول را حفظ یا تجدید کند. در واقع باید استانداردهای جدیدی برای هدایت روزنامه نگاری آنلاین یا آفلاین ارائه کند.
سرعت، شایعات و رفع مشکلات
گزارش ها و تصاویر با سرعت شگفت انگیزی از طریق توییتر، یوتیوب، فیس بوک، وبلاگ ها، تلفن های همراه و ایمیل در سراسر جهان پخش می شوند. اسپید اتاق‌های خبر را تحت فشار قرار می‌دهد تا داستان‌هایی را قبل از اینکه به‌اندازه کافی بررسی و تأیید شود از نظر منبع داستان و قابلیت اطمینان حقایق ادعا شده منتشر کنند. سازمان های خبری بزرگ اغلب شایعات را به صورت آنلاین دریافت می کنند. گاهی اوقات تأثیر انتشار یک شایعه آنلاین جهانی نیست. مثل زنگ خطر کاذب برای اخراج یک مربی ورزشی. اما محیطی که در سرعت و «به اشتراک گذاری» رشد می کند، پتانسیل آسیب های بزرگ را نیز ایجاد می کند. به عنوان مثال، سازمان های خبری ممکن است شایعه نادرستی در مورد کنترل متروی لندن توسط تروریست ها منتشر کنند. این گزارش نادرست می تواند باعث وحشت، تصادف یا حتی اقدام نظامی شود. بنابراین، چالش اخلاقی، تدوین دستورالعمل‌هایی برای برخورد با شایعات و اصلاحات در دنیای آنلاین است که مغایر با اصول صحت، تأیید و شفافیت است.
دستورالعمل های اخلاقی داده ها
دولت‌ها رویکردهای متفاوتی برای برخورد با اخلاق داده‌ها دارند. حتی تعریف اخلاق داده ها نیز متفاوت است. به عنوان مثال، به سه کشور آلمان، کانادا و کره جنوبی با جغرافیا، تاریخ، ترتیبات نهادی و سیاسی، سنت ها و فرهنگ متفاوت نگاه کنید.
آلمان در سال 2018 یک کمیسیون اخلاق داده را برای ارائه توصیه هایی برای تدوین استراتژی دولت فدرال ایجاد کرد. این کمیسیون اعلام کرد که اصول عملیاتی آن بر اساس قانون اساسی، ارزش‌های اروپایی و «تاریخ فرهنگی و فکری» این کشور است.
در کانادا، توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی و استفاده از آنها در خدمات عمومی، بحث‌هایی را در مورد اخلاق داده‌ها برانگیخته است. توصیه های دولت کانادا بر مقامات و فرآیندهای خدمات عمومی متمرکز است. این سازمان اصولی را برای اطمینان از استفاده اخلاقی از هوش مصنوعی پیشنهاد کرد و یک ابزار ارزیابی تأثیر الگوریتمی آنلاین جامع ایجاد کرد تا به مقامات دولتی کمک کند هوش مصنوعی را به گونه‌ای که «با ارزش‌ها، اخلاقیات و قوانین روشن اداره می‌شود» بررسی کنند.
وزارت علوم و فناوری اطلاعات و ارتباطات کره با همکاری آژانس ملی جامعه اطلاعاتی، دستورالعمل‌های اخلاقی برای یک جامعه اطلاعاتی هوشمند را در سال 2018 منتشر کرد. این دستورالعمل‌ها بر اساس منشور اخلاقی ربات است. این دستور کار خواستار توسعه هوش مصنوعی و روبات هایی است که ویژگی های «ضد اجتماعی» ندارند. به طور کلی، سیاست‌های اخلاقی کره عمدتاً بر نیاز به ایجاد تعادل بین حفاظت از «کرامت انسانی» و «منافع عمومی» تأکید دارند.
آیا اخلاق داده ها به یک رویکرد مشترک نیاز دارد؟
به نظر می رسد تفاوت در این ابتکارات مربوط به سنت ها، ترتیبات نهادی و بسیاری از عوامل فرهنگی و تاریخی دیگر باشد. آلمان بر توسعه خودروهای خودران تاکید دارد و دیدگاه نسبتاً جامعی در مورد اخلاق ارائه می دهد. کانادا در مقامات دولتی برجسته شرکت می کند. کره بر مسائل اخلاقی کرامت انسانی و خیر عمومی تاکید دارد. با این حال، هیچ یک از آنها به وضوح تعریف نمی کنند که اخلاق داده چیست. هیچ کدام اثر حقوقی ندارند، بلکه اصول جامعه اطلاعاتی را بیان می کنند.
بحث در مورد اخلاق داده ها و فناوری بدون شک در سال های آینده ادامه خواهد یافت، زیرا فناوری های دیجیتال به تکامل و نفوذ در تمام جنبه های زندگی بشر ادامه می دهند. اما هر چه زودتر در مورد تعاریف، اصول و رویکردهای کلیدی به اجماع برسیم، بحث آسان‌تر می‌تواند به عمل واقعی تبدیل شود. اخلاق داده برای دولت، کسب و کار و افراد به طور یکسان مهم است و باید به طور آشکار مورد بحث قرار گیرد. فرآیند چنین بحثی به عنوان مکانیزمی برای آگاهی و اشتراک دانش عمل خواهد کرد. پس همیشه این قانون طلایی اخلاقی را به خاطر بسپارید: در دنیای واقعی و مجازی، با دیگران همانطور رفتار کنید که دوست دارید با شما رفتار شود.